Intern Bunkernummer
WK M 01
Lokatie
Westkapelle
Toegankelijkheid
Volledig toegankelijk
Aantal kamers
2 toegangen en nooduitgang, gesloten gang en bunkerkamer
Type bunker
Manschappenverblijf
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • Deze structuur kan je het best bereiken door de velden vertrekkend vanaf de Roden Ossenstraat.
  • Hij ligt samen met WK M 02 in een weiland naast de Cantelmolinie en is gebruikt door Natuurpunt als vleermuizenverblijf.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing voor deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden. (Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Het betreft de 1e van 2 manschappenbunkers langs de Cantelmolinie tussen de weg Roden Ossenstraat en Fort Sint Donaas. Op basis van dit kaartje betreft het de structuur (4++)

De voorgaande bunker was (5++) WK M 11 aan de overzijde van de Roden Ossenstraat (totaal onbekende verdwenen structuur). De volgende structuur is (3++) WK M 02. Een sterk vergelijkbare bunker met deze, eveneens gebruikt als vleermuizenverblijf.

2e Kaartje (niet origineel) dat ook de structuren van de Marine aanduidt in deze regio, wel alleen deze die nog zouden moeten bestaan. (Kaartje Alain Van Geeteruyen)

De respectievelijke structuur is hierbij aangeduid met (11)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist (Westkapelle), Sectie D, kadastraal perceel 557 (gedeeltelijk).
  • De bunker heeft geen apart kadasternummer en is er ook niet op aangeduid als bestaand gebouw.

Kadasterschets detail en luchtfoto.

Op deze luchtfoto met de kadasterpercelen op, zie je de bunker liggen in de linker bovenhoek als een bebost stukje terrein noordelijk van een vijvertje.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Voor deze bunker niet meer van belang gezien de structuur zeker niet meer bestaat en er ook niets meer te zien is dat op zijn verleden wijst.
  • Deze bunker zal deel uitmaken van het bijhorende weiland en de bijhorende eigenaars.
  • Dit zijn gebieden in beheer van Natuurpunt.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat.

De beide structuren WK M 01 en WK M 02 zijn er op te zien. Mogelijks zijn hier ook wel nog meer structuren te zien alhoewel ik persoonlijk vrees dat het allen onzuiverheden zijn op de oude foto. Wel heb ik de indruk kraters van projectielinslagen te zien in de velden.

Actuele luchtfoto Google Earth anno 2021

Op deze luchtfoto zie je nog de locatie van in totaal 6 structuren.

Er is de nog bestaande manschappenbunker WK M 03.

Dan ligt er zuidelijk van de Cantelmolinie het koppeltje van allicht kleine manschappenbunkers - verschansingen WK M 09 en WK M 10.

Nog meer zuidelijk is er dan langs deze zelfde Cantelmolinie de bunker WK M 11 waar ik niet echt durf over melden welk type structuur dit zal geweest zijn.

Nog meer zuidelijk, nog altijd langs deze zelfde Cantelmolinie, liggen nog altijd 2 manschappenbunkers WK M 01 (deze bunker) en WK M 02 om zo aan te sluiten bij het Stützpunkt Fort Sint Donaas.

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een 2e tussenbunker tussen Stützpunkt Haubtstrasse en Stützpunkt Fort Sint Donaas.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een ruim manschappenverblijf op de verbinding tussen 2 Stützpunkten.
  • Zowel WK M 01 en WK M 02 waren voorzien van buitenopstellingen voor mitrailleurs.
  • In dit geval staan de beide structuren met hun toegangen naar de vijandelijke zijde. Daarom hebben deze 2 structuren wel degelijk een nooduitgang naar de achterzijde.
Structuur van het bunkertje:
  • 1 grote bunkerkamer met nooduitgang.
  • 1 gesloten toegangsgang met op de uiteinden een ingang van de structuur.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplannetje van dit type van structuren. Merk op dat de eigenlijke bunkerkamer kleiner is dan de breedte die te bunker vertoont aan de toegangen. Voorlopig zijn er enkel van dit type structuren terug te vinden vanaf deze bunker tot op het Stützpunkt Sint Donaas. Daarna komt dit type bunker voorlopig voor zover gekend, op de linie niet meer voor. (Schets: bewerking van een schets uit het Boek De Hollandstellung van Knokke tot Antwerpen - Hans Sakkers)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur, is opgetrokken.
  • We zien een grote manschappenruimte.
  • Deze heeft 2 zeer kortbij elkaar geplaatste toegangen, centraal vooraan in de kamer en een nooduitgang naar de achterzijde van de bunker. Deze nooduitgang is heden dichtgemetst.
  • Merkwaardig is wel dat deze nooduitgang qua uitzicht ook sterk doet denken aan een nis voor het plaatsen van een bunkerkachel. Dan zou wel de vraag zijn waarom ze dat dat dan ooit zo volledig zouden hebben dichtgemetst?
  • Dit zijn zo zaken die jammer genoeg allen moeilijk uitklaarbaar zijn door dit laten verdwijnen van structuren onder bermen grond, een praktijk waar ikzelf zeker geen fan van ben omdat het alvast weinig respectvol is naar dit type van militair erfgoed toe.
  • Daarna komt men in een grote in dit geval eveneens van een dak voorziene gang.
  • Op de beide uiteinden van deze gang bevindt zich achter een knik van 90° een toegang tot de bunker.
  • Ook het plafond van de bunkerkamer is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • De bunker steekt gedeeltelijk in de grond. Om hem te betreden dien je eerst een drietal traptreden af te dalen.
  • Er zijn echter aan de aanwezige 2 deurgaten tussen de gang en de bunker geen restanten van scharnieren te zien wat laat vermoeden dat hier nooit tussendeuren zijn geweest.
  • Ook is deze tussenwand vrij dunwandig. Maximaal een 20 tal cm dik.
  • Aan de toegangen vanaf de buitenzijde waren toegangsdeuren.
  • Doordat men de structuur grotendeels bijkomend heeft verstopt onder een berm grond, valt er natuurlijk nog weinig over zijn uitwendige uitzicht te vertellen.
  • Allicht zal hij ooit ook wel met hout of dergelijke omgeven geweest zijn om hem het uitzicht van een stal of iets dergelijks toe te meten.
  • In dit geval waren de wanden aan de binnenzijde van de bunker bekleed met hout. Men ziet er nog overal nog de resten van origineel in het beton mee gestorte houten latten en blokken waarop dan deze bekleding werd bevestigd.
  • Het plafond was in dit geval allicht vrij en niet bekleed.
  • In het plafond van de bunkerkamer zitten in de hoeken een aantal ventillatiegaten.
  • Deze bunker heeft geen specifieke uitsparingen voor het plaatsen van bv een kachel of nissen voor het stockeren van materialen (tenzij de nooduitgang ooit een nis voor een kachel zou geweest zijn natuurlijk). Er is blijkbaar wel 1 klein nisje in de gang, rechtop de 2 toegangen voor de bunkerkamer. Dit is ook heden dichtgemetst voor een totaal onbekende reden.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is vrij vlot bereikbaar zonder er specifiek volk moeten voor te storen, mits respecteren van bestaande afsluitingen en omheidingen.
  • Op oudere foto's van rond 1991 zie je de bunker nog volledig in open terrein staan.
  • Bij een eigen eerste prospectie in 2016, was de bunker nog amper terug te vinden als een bunker omdat hij toen al volledig ingegraven zat onder een berm grond.
  • Hij zit heden trouwens nog altijd vrij identiek echt zwaar overgroeit en weggestoken onder vooral wildgroei van planten en klimop.
  • Hij is ingericht door Natuurpunt als vleermuizenverblijf.
  • normaal gezien is de bunker wel afgesloten met een deurtje maar niet afgesloten met een slot. Hij is dus in feite vrij betreedbaar. Probeer dit wel te vermijden in het seizoen dat deze diertjes hun winterslaap houden (half oktober tot half maart). Sluit het bijhorende deurtje ook steeds na het betreden aub.
  • Wat wel te betreuren is, is dat Natuurpunt zoals bij deze bunker opnieuw enkel nog oog heeft voor hun vleermuizenverblijf. Historisch karakter van een bunker interesseert hen dan totaal niet meer en alles wordt maar vlotjes dichtgemetst en verborgen onder bermen grond waardoor nog deftig prospecteren zelfs zo goed als onmogelijk wordt.
  • Details die normaal mooi zichtbaar zijn, zijn heden nog amper zichtbaar, bv de nooduitgang die ook een nis voor een kachel zou kunnen zijn.
  • De bunker op zich is volledig vrij buiten een aantal houten omheinigspalen die in de bunker zijn gestockeerd.
  • Aan de binnenzijde vertoont hij nog mooi zichbare restanten van originele bevestigingslatten van de houten binnenbekleding. Er zijn zelfs nog beperkt hier en daar wat originele wandbekledingsplanken aanwezig.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Voorlopig valt daar nog amper iets van vast te stellen gezien hij volledig in een berm grond verwerkt zit.
  • De kans is klein maar het valt dus niet uit te sluiten.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig geen gekend.

Foto's van deze bunker

Enkele oudere foto's van deze bunker uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Oude foto in winters landschap anno 1991. Op de achtergrond de hoeve nabij de kruising van de Roden Ossenstraat en de Cantelmolinie. Merk op dat ook toen alvast de bunker beperkt bedekt was met grond op het dak. Dit was allicht om hem vanuit de lucht deels aan het zicht te onttrekken. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Zicht op de achterzijde waar in feite centraal een nooduitgang te zien zou moeten zijn. Helaas is de foto nogal donker en valt daar amper iets van te zien. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Eigen prospecties 2016 en 2017

Een eerste blik op deze bunker vanaf de Roden Ossenstraat. Vanaf hier zijn de structuren WK M 01 en WK M 02 het best bereikbaar.

De structuur ligt als een overgroeide bobbel juist achter een vijvertje in dit weiland.

Linker zijkant met rechts herkenbaar, een extra muurtje voor de opstelling van een mitrailleur in open buitenopstelling.

Nogmaals de achterzijde waar ooit een nooduitgang zou geweest moeten zijn.

Achterzijde van de structuur.

Rechter zijkant

Betonnen muurtje voor de opstelling van een mitrailleur.

Detail van dit muurtje en links de enige nog bruikbare toegang van deze structuur.

Detail van de toegang, Helaas, valt alles van de rest van de bunker totaal niet meer te zien.


Blik in de richting van bunker WK M 02. De bomen op de achtergrond liggen ter hoogte van de Damse Vaart. Daarvoor ligt Fort Sint Donaas.

Toegang en muurtje.

Ook deze bunker ligt dus qua niveau aan de binnenzijde een 3 tal treden onder het maaiveld.

Bijkomend geplaatste tussendeur door Natuurpunt.

De in dit geval van een dak voorziene tussengang. Links de bunkerkamer. Achteraan origineel een tweede toegang tot de structuur.

Ook hier is de originele toegang aan deze zijde blijkbaar nog dichtgemetst. Allicht ook dichtgemetst in 1944 in opdracht van de Duitse bezetter om hergebruik bij de te verwachten bevrijding te verhinderen.

Terugblik in de gang. Linksboven nog een originele plank van de binnenbekleding van de bunker.

Linker zijmuur in de manschappenkamer.

Gelijkaardig zicht met achteraan de eveneens nog origineel dichtgemetste nooduitgang. Merkwaardig is dat deze hier wel sterk het uitzicht heeft van een nis voor het plaatsen van een kachel. Gezien het gat volledig werd dichtgemetst, zal het wel degelijk een nooduitgang geweest zijn.

Voorzijde en rechter zijkant van de kamer. Opnieuw nog meer dan 100 jaar oude originele wandplanken van de bunker.

Let ook op de kleine in het beton ingewerkte latten om de overige wandplanken tegen te bevestigen.

Linker zijmuur

Linker zijmuur en 1 van de 2 naast elkaar gelegen deuren om de kamer te betreden.

Detail van de 2 deuren. Geen sporen van scharnieren wat laat vermoeden dat deze er nooit geweest zijn.

Achteraan in de wand van de gang zie je ook ook een kleine opening die eveneens ooit werd dichtgemetst. De functie hiervan ontbreekt nog.

Een laatste blik vanaf de bunker in de richting van zijn kompaan iets verderop, bunker WK M 02

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

Vorige: WK M 11
Volgende: WK M 02